«بسمه تعالی»
«دامغان در گذر تمدنی هفت هزار ساله و ظرفیت ها وموقعیت توسعه‌ی پایدار»
نویسنده:دکتر محمد بنائیان سفید
قرآن کریم :«قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ(آل عمران:۱۳۷)».
شهرستان دامغان به عنوان یکی از کهن‌ترین و باستانی‌ترین شهرهای ایران، دارای سوابق تمدنی غنی و موقعیت استراتژیک و پولیتیک ممتازی است. در ادامه به طور خلاصه به این جنبه‌ها پرداخته می‌شود:
سوابق تمدنی دامغان:
1. تاریخ کهن و پیشینه باستانی: دامغان با بیش از هفت هزار سال تمدن، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است(دومین شهر بعد از شوش). نام قدیم آن “صددروازه” (هکاتوم پیلوس در متون یونانی) بود و در دوران اشکانیان به عنوان اولین پایتخت ایران شناخته می‌شد .
2. محوطه‌های باستانی: تپه حصار با قدمتی حدود ۶۰۰۰ ساله، از مهم‌ترین سایت‌های باستان‌شناسی ایران است که نشان‌دهنده وجود تمدن پیشرفته در هزاره‌های پیش از میلاد است. این تپه سه دوره تمدنی مختلف را در بر می‌گیرد و آثار ارزشمندی از صنعت فلزکاری و سفالگری در آن یافت شده‌است .
3. آثار تاریخی و فرهنگی: مسجد تاریخانه به عنوان قدیمی‌ترین مسجد ایران با معماری ساسانی، برج طغرل، برج چهل دختران، پیر علمدار و بازار تاریخی دامغان از جمله آثار برجسته این شهر هستند که نشان‌دهنده غنای فرهنگی و تمدنی این منطقه است .
4. فرهنگ و زبان: زبان مردم دامغان گویشی از فارسی با پیوندهای تاریخی با خراسان و مازندران است. تنوع فرهنگی و زبانی در این منطقه نشان‌دهنده تعاملات تمدنی گسترده در طول تاریخ است .
موقعیت استراتژیک و پولیتیک دامغان:
1. موقعیت جغرافیایی ممتاز: دامغان در استان سمنان قرار دارد و از شمال به مازندران و گلستان، از جنوب به کویر و اصفهان، از شرق به خراسان رضوی و از غرب به سمنان و تهران متصل است. این موقعیت، دامغان را به چهارراه ارتباطی بین شمال، جنوب، شرق و غرب ایران تبدیل کرده‌است .
2. کریدورهای مواصلاتی مهم: این شهر در مسیر جاده تهران-مشهد (یکی از پرترددترین کریدورهای کشور) و همچنین جاده ابریشم تاریخی قرار دارد. ده ها هزار زائر و مسافر از این مسیر عبور می‌کنند که نقش ارتباطی دامغان را تقویت می‌کند .
3. دسترسی به منابع طبیعی و اقتصادی: دامغان دارای منابع معدنی غنی (از جمله ۲۴ نوع سنگ معدنی) و زمین‌های حاصلخیز برای کشاورزی به ویژه پسته است که به عنوان طلای سبز ایران شناخته می‌شود. این عوامل باعث شده‌است تا این شهر به عنوان یک قطب اقتصادی در منطقه مطرح شود .
4. اهمیت امنیتی و نظامی: به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، دامغان در طول تاریخ دارای اهمیت نظامی و امنیتی بوده‌است. وجود قلعه‌های تاریخی مانند قلعه گردکوه و منصور کوه نشان‌دهنده این نقش است .
5. جاذبه‌های گردشگری و توسعه پایدار: دامغان با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی (مانند چشمه علی، کویر حاج علیقلی، تپه‌های مریخی) و تاریخی مناظر طبیعی،جنگلی،ومراتع طبیعی شهرهای کلاته رودبار ودیباج، پتانسیل بالایی برای توسعه گردشگری و سرمایه‌گذاری دارد. این شهر می‌تواند به عنوان یک قطب گردشگری در ایران نقش آفرینی کند .
نتیجه‌گیری:
دامغان با ترکیبی از تاریخ کهن، موقعیت جغرافیایی استراتژیک و منابع طبیعی غنی، به عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران در طول تاریخ مطرح بوده‌است. این شهر نه تنها نقش مهمی در تبادلات فرهنگی و اقتصادی ایران ایفا کرده، بلکه به عنوان پلی بین شمال و جنوب، شرق و غرب ایران عمل کرده‌است. حفظ و توسعه این ظرفیت‌ها می‌تواند به رشد پایدار منطقه کمک شایان نماید.
ازمسئولین محترم دامغان انتظار می رود که ازظرفیت های منابع انسانی در داخل استان وخارج از استان در تخصص ها،مهارت ها،تجارب وجایگاه های مسئولیتی مختلف به صورت مستمر استفاده واز گرایش های سیاسی،ونزاع های غیر منطقی و دوقطبی بودن جامعه، جدا پرهیز و براساس برنامه‌های توسعه ومبتنی بر آمایش سرزمینی برنامه ریزی اولویت بندی کوتاه مدت،میان مدت ودراز مدت نمایند.وآخر دعوانا آن الحمدلله رب العالمین .نویسنده:دکترمحمد بنائیان سفید
