باسلام و احترام
در پاسخ به درخواست شما، بر اساس سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شده است ، شاخص‌های کمی و کیفی مواد سیزده‌گانه این سند به تفکیک هر بند ارائه می‌شود. این شاخص‌ها با استناد به مفاد سند و همچنین بیانات تکمیلی رهبری در خصوص اجرای سند تحول طراحی شده‌اند.
مقدمه:
سیاست‌های کلی ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش، مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی و با هدف دستیابی به حیات طیبه و رشد همه‌جانبه دانش‌آموزان تدوین شده است. این سیاست‌ها در ۱۳ ماده اصلی ارائه گردیده و هر ماده شامل ابعاد مختلفی است که نیاز به شاخص‌های کمی و کیفی برای اجرا و پایش دارد. در ادامه، این شاخص‌ها به تفکیک هر ماده آورده شده است.
جدول شاخص‌های کمی و کیفی مواد سیزده‌گانه سند تحول بنیادین
ماده ۱: تحول در نظام آموزش و پرورش مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ میزان انطباق برنامه‌های درسی با فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی درصد برنامه‌های درسی بازنگری شده بر اساس این فلسفه
۲ سطح دستیابی دانش‌آموزان به حیات طیبه (زندگی مطلوب اسلامی) درصد دانش‌آموزان واجد شرایط بر اساس ارزیابی‌های تربیتی
۳ میزان رشد و شکوفایی استعدادهای فطری دانش‌آموزان درصد دانش‌آموزان شناسایی شده در سامانه استعدادیابی
۴ ارتقای کیفی بینش، دانش، مهارت و تربیت دانش‌آموزان متوسط نمرات آزمون‌های استانداردشده ملی
ماده ۲: ارتقای جایگاه آموزش و پرورش
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ میزان نقش‌آفرینی آموزش و پرورش به عنوان مولّد سرمایه اجتماعی رتبه ایران در شاخص‌های سرمایه اجتماعی بین‌المللی
۲ سطح همکاری دستگاه‌های مختلف با آموزش و پرورش تعداد تفاهمنامه‌های فعال بین دستگاه‌ها
۳ گستردگی دامنه نظارت و هدایت از پیش‌دبستانی تا دانشگاه درصد پوشش نظارتی بر مراکز آموزشی
ماده ۳: بهسازی و اعلای منابع انسانی
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ کیفیت نظام تربیت معلم و شایستگی‌های علمی و حرفه‌ای معلمان درصد معلمان دارای رتبه‌بندی بالاتر از حد متوسط
۲ میزان انگیزه و رضایت شغلی معلمان نمره میانگین رضایت شغلی در پیمایش‌های ملی
۳ سطح مهارت‌های حرفه‌ای و علمی معلمان درصد معلمان گذرانده‌دوره‌های ضمن خدمت
۴ منزلت اجتماعی معلمان رتبه معلمی در نظرسنجی‌های مشاغل
ماده ۴: تحول در نظام برنامه‌ریزی آموزشی و درسی
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ میزان روزآمدی محتوای تعلیم و تربیت با پیشرفت‌های علمی تعداد کتب درسی بازنگری شده در سال
۲ سطح توسعه فرهنگ تفکر، تحقیق و خلاقیت درصد دانش‌آموزان شرکت‌کننده در مسابقات علمی
۳ میزان تبیین اندیشه دینی-سیاسی امام خمینی(ره) و مبانی جمهوری اسلامی درصد محتوای درسی مرتبط با این مبانی
۴ سطح توسعه فرهنگ و معارف اسلامی و انس با قرآن درصد دانش‌آموزان شرکت‌کننده در مسابقات قرآن
۵ میزان تحول در شیوه‌های ارزشیابی دانش‌آموزان درصد مدارس استفاده‌کننده از ارزشیابی توصیفی
ماده ۵: اهتمام به تربیت و پرورش مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ سطح ارتقای معرفت و بصیرت دینی معلمان و دانش‌آموزان درصد شرکت‌کنندگان در دوره‌های آموزشی مذهبی
۲ میزان ارتقای سلامت جسمی و روحی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی نرخ کاهش آسیب‌های اجتماعی در مدارس
۳ سطح تربیت عقلانی و رشد بینش دینی، سیاسی و اجتماعی درصد دانش‌آموزان عضو تشکل‌های دانش‌آموزی
۴ میزان رشد و شکوفایی ذوق و استعدادهای فرهنگی و هنری درصد دانش‌آموزان شرکت‌کننده در فعالیت‌های فرهنگی
۵ سطح توسعه تربیت بدنی و ورزش در مدارس درصد مدارس دارای سالن ورزشی استاندارد
ماده ۶: تحول در ساختار مالی، اداری و مدیریتی
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ میزان چابکی و پویایی ساختار اداری نرخ کاهش زمان تصمیم‌گیری در سطوح مختلف
۲ سطح مشارکت‌های مردمی و غیردولتی درصد مدارس دارای شورای مشارکت مردمی فعال
۳ میزان اولویت‌بودن بودجه آموزش و پرورش در لوایح بودجه سهم بودجه آموزش و پرورش از کل بودجه کشور
ماده ۷: بهینه‌سازی فضا، زیرساخت‌ها و تجهیزات
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ میزان انطباق فضاهای آموزشی با اصول معماری اسلامی-ایرانی درصد مدارس ساخته شده بر اساس الگوی وزارت آموزش و پرورش
۲ سطح برخورداری مدارس از فناوری اطلاعات و ارتباطات درصد مدارس متصل به شبکه اینترنت پرسرعت
۳ سطح توسعه مشارکت مردم و نهادها در احداث و نگهداری مدارس تعداد مدارس احداث شده با مشارکت مردم و نهادها
ماده ۸: ارتقای نقش و اختیارات مدرسه
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ میزان تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مدارس در حوزه‌های آموزشی و تربیتی درصد مدارس دارای برنامه سالانه مستقل
۲ سطح تعامل سازنده مدرسه با خانواده‌ها و جامعه درصد والدین شرکت‌کننده در جلسات اولیاء و مربیان
ماده ۹: تقویت آموزش و پرورش مناطق مرزی
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ سطح توانمندسازی معلمان و دانش‌آموزان مناطق مرزی درصد معلمان مناطق مرزی گذرانده‌دوره‌های ویژه
۲ میزان برخورداری آموزشی مناطق مرزی نسبت به سایر مناطق نسبت امکانات آموزشی مناطق مرزی به میانگین کشوری
ماده ۱۰: تأمین ثبات مدیریت
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ میزان ثبات مدیریتی در سطوح مختلف آموزش و پرورش متوسط طول عمر مدیریتی در سطوح مختلف
۲ سطح دوربودن محیط آموزش از دسته‌بندی‌های سیاسی نرخ کاهش تغییرات مدیریتی ناشی از علل سیاسی
ماده ۱۱: هماهنگی و انسجام بین اهداف و برنامه‌ها
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ میزان هماهنگی اهداف و سیاست‌های آموزش و پرورش با آموزش عالی تعداد برنامه‌های مشترک بین دو دستگاه
۲ سطح انسجام درونی سند تحول با اسناد بالادستی درصد اهداف عملیاتی شده سند تحول
ماده ۱۲: ارتقای جایگاه منطقه‌ای و جهانی
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ میزان ارتقای جایگاه ایران در شاخص‌های آموزشی منطقه و جهان رتبه ایران در آزمون‌های بین‌المللی مانند TIMSS و PIRLS
۲ سطح دستیابی به اهداف سند چشمانداز ۱۴۰۴ درصد اهداف محقق شده سند چشمانداز در حوزه آموزش
ماده ۱۳: استقرار نظام جامع رصد، نظارت و ارزیابی
ردیف شاخص کیفی شاخص کمی
۱ کیفیت نظام رصد و ارزیابی پیشرفت اجرای سند تحول تعداد شاخص‌های کمی تعریف شده برای پایش سند
۲ میزان استفاده از نتایج ارزیابی برای بهبود مستمر درصد پیشنهادات بهبود پیاده‌سازی شده از ارزیابی‌ها
جمع‌بندی و نکات کلیدی:
1. شاخص‌های ترکیبی: بسیاری از شاخص‌های فوق، به‌ویژه در حوزه کیفی، چندبعدی هستند و نیازمند سنجش از طریق پیمایش‌های ملی و ارزیابی‌های میدانی هستند.
2. لزوم بازنگری دوره‌ای: همان‌طور که مقام معظم رهبری تأکید فرمودند ，سند تحول باید هر پنج سال بازنگری شود؛ بنابراین این شاخص‌ها نیز باید به‌طور مستمر به روزرسانی شوند.
3. نقشه راه دقیق: برای تحقق این شاخص‌ها، تدوین نقشه راه دقیق از ستاد تا مدرسه، همراه با شاخص‌های قابل اندازه‌گیری، همان‌گونه که رهبری توصیه کردند ，ضروری است.
4. مشارکت همگانی: اجرای موفقیت‌آمیز سند و دستیابی به این شاخص‌ها نیازمند عزم ملی و مشارکت تمامی نهادها و آحاد مردم است.
امید است با تعهد و همت تمامی دست‌اندرکاران نظام تعلیم و تربیت، شاهد تحقق کامل اهداف متعالی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در ایران اسلامی باشیم.
