ترسیم وتبیین مدل مفهومی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش

« باسمه تعالی» 

فال علی(ع):«العلم سلطان،من وجده صال ومن لم یجده صیل علیه»علم قدرت است هرکس به علم دست یابد اقتدار می یابد و هرکس دست نیابد بر او مسلط می شوند.

موضوع :«ترسیم وتبیین مدل مفهومی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش»

تدوین وتبیین:دکتر محمد بنائیان سفید.

متن سند بنیادین آموزش وپرورش از سه موضوع مهم و بنیادی تشکیل شده است که به صورت طولی و عرضی در ارتباط سیستمی هستند که عبارتند از:

✓• الف:فلسفه تعلیم و تربیت که مبتنی بر قرآن،عترت واندیشمندان اسلامی است.

آنچه باید در فلسفه تعلیم و تربیت بدانیم پاسخ به این سوالات اساسی است.

۱- تعریف فلسفه که از بود و نبود و هست و نیست وعدم و وجود بحث می‌کند.

۲- تعریف فلسفه‌ی تعلیم و تربیت اسلامی است که فلسفه مضاف می گویند ودرمورد فلسفه تربیت اسلامی،مبانی،اصول وارزشهای مبتنی بر اسلام بحث می کند که اساسی ترین مبانی شامل:۱- هستی شناختی۲-معرفت شناختی۳- انسان شناختی۴- دین شناختی،۵- زیبایی شناختی،۶- جامعه شناختی(شناخت جامعه واجتماع)۷- روانشناختی(شناخت درونی وروحی فردی)۸- تمدن شناختی.

۳- ساحت های ششگانه فلسفه تربیت شامل:۱- دینی،عبادی،واخلاقی(فضیلت های اخلاقی واخلاق حرفه ای).۲- زیستی-بدنی(بیولوژی وحیات ومسائل جسمانی) ۳- زیبایی شناسی و هنر.۴- سیاسی -اجتماعی .۵- اقتصادی -حرفه.۶- علمی -فناوری.البته چون همه افراد متشکله در خلقت در حقیقت انسانی(روح)که همان انسانیت انسانها می باشد مشترک هستند وآن فطرت الهی که تغییر ناپذیرند، در انسان‌ها است که ساحت های پنج‌گانه فطرت عبارتند از۱- حقیقت جویی که تولید علم می کند ،علم دو تولید دارد۱- قدرت۲- ثروت۲- نیکی طلبی (که تولید اخلاق می کند).۳-زیبایی دوستی (که تولید هنر می کند)۴- پرستش (که نتیجه آن بندگی ،عبادی وانواع توحید(ذاتی،صفاتی،فاعلی،و…).۵-خلاقیت که نوآوری،ابداع،اختراع،واستارت آپ ها نتیجه آن است.البته هریک از ساحت های ششگانه دارای تعریف عملیاتی،اجرایی و میدانی دارند.

✓• ب:مرحله دوم رهنامه یا دکترین فلسفه‌ی تعلیم و تربیت می باشد یعنی حلقه ارتباط بین فلسفه‌ی تربیت با روشهای عملیاتی واجرایی است.که به آن نقشه راه می‌گویند.

که راهبردها را در شش زیر نظام مطرح می کند که در واقع مبتنی بر ساحت های ششگانه فلسفه تربیت است که عبارت از:

۱- برنامه درسی(برنامه آشکار،برنامه پنهان و برنامه ریزی درسی بین المللی).۲- فضا،تجهیزات و امکانات(سخت افزارها)۳- منابع انسانی(تربیت،جذب،آموزش ونگهداست از مسیر دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی).۴-مدیرت ورهبری آموزشی (مدیران کار آمد،دارای صلاحیت های حرفه ای بدون گرایشهای حزبی،گروهی وطایفه ای) ۵- منابع مالی(پیش بینی نیاز مالی،حمایت دولت در تخصیص منابع مورد نیاز،تفکیک بودجه کیفیت بخشی با هزینه های جاری و تخصیص به موقع بودجه در زمان مشخص ،ونظارت بر هزینه ها بر اساس برنامه سالیانه توسعه و داشتن داشبورد مدیریتی در انجام برنامه توسعه و رعایت توزیع عادلانه منابع مالی و انسانی و رعایت عدالت آموزشی بویژه مدارس دولتی وهنر ستانها،در مناطق کم برخوردار،محروم، روستاها و عشایر).۶- فناوری واطلاعات(نرم افزار با توجه به تحولات در فناوریهای نوین برای همه مدارس کشور).

✓• ج:مرحله سوم روش های عملیاتی واجرایی رهنامه یا دکترین یانقشه راه است که منبعث از فلسفه‌ی تعلیم و تربیت اسلامی می باشد.وآن محورهای پانزده گانه روشهای عملیاتی واجرایی سند تحول بنیادین است که روشهای اجرا در کتب درسی،منابع انسانی،وتربیت متربیان در حوزه میدانی،صحن مدرسه وکلاس است و آنها عبارتند از:۱- تفکر،وتعقل(فکر وعقل را تحقق بخشیدن).۲- ایمان(باور و پایبند به ظرفیت‌ها،ارزشها،ومبانی واصول)۳- علم(دانش وآگاهی ومعرفت به آن).

۴- عمل(یعنی تبدیل اندیشه به انگیزه وعمل) .۵- اخلاق(در دو حوزه فضیلت‌های اخلاقی،واخلاق حرفه ای).

۶- در چهار عرصه ارتباطی شامل:۱- ارتباط باخود(شناخت ظرفیت ها و استعداد های خود درموضع گیریها .ومواجهه با مسائل مستحدثه)۷- ارتباط با خالق(چرایی هدف به دنیا آمدن ما و شاکر بودن نعمات الهی در عرصه حیات).۸- ارتباط با خلق(ارتباط با انسانها در عرصه حیات بشری).۹- ارتباط با خلقت(طبیعت و محیط زیست).

در عرصه برنامه ریزی درسی شامل:

۱۰- ساختار (یعنی سیاست‌گذاری و راهبردها).۱۱- اهداف(یعنی هدف نهایی از تربیت که رسیدن به حیات طیبه،قرب الهی ووصول به تمدن نوین اسلامی است که شامل سیاست گذاری،اهداف کلان،اهداف تفصیلی ،اهداف راهبردی،اهداف عملیاتی و اهداف اجرایی است ).۱۲- محتوا(یعنی تدوین کتب درسی و کمک های آموزشی درسی،وآموزشهای ضمن خدمت،و…باید مبتنی بر اهداف،ساختار،وفلسفه تربیت برای تحقق اهداف غایی تربیت اسلامی باشد).

۱۳-روشها (باید روشهای اجرایی به گونه‌ای باشد که بتواند بااستفاده از روشهای نوین تدریس،استفاده از فناوریهای نوین،ونیاز جامعه باقتضای زمان و مکان پاسخگو ونقش اساسی در آمادگی آینده متربیان در همه عرصه های علمی،آموزشی،اقتصادی،فرهنگی،اجتماعی،دفاعی ،مدیریتی ،اداره جامعه و خانواده در مواجهه با تحولات وتطورات بین‌المللی و جهانی باشند).۱۴- ارزشیابی(یعنی تدوین ابزارهای استاندارد کمی و کیفی در سنجه های میزان تحقق برنامه ها با اهداف مترتب بر آن‌ها).

۱۵- بازخورد (نتیجه برنامه ریزی و باز نگری مجدد در علل موانع ومشکلات یا تحقق هدفها،که بازنگری در سیاست گذاری و اهداف را بررسی می کند).

و آخر دعوانا آن الحمدلله رب العالمین 

نویسنده:دکتر محمد بنائیان سفید.