«باسمه تعالی»
چگونه تربیت دینی و انقلابی را در رفتارهای نسل زد و آلفا ی کودکان ونوجوانان درونی نمائیم.
نویسنده:دکتر محمد بنائیان سفید.
یکی از سوال مهم و اساسی. درونی کردن تربیت دینی و انقلابی در نسل زد (متولدین حدود ۱۳۷۶ تا ۱۳۹۱) و آلفا (متولدین از ۱۳۹۲ به بعد) که در دنیایی کاملاً دیجیتال و پر از اطلاعات متناقض بزرگ می‌شوند، نیازمند روش‌هایی هوشمندانه، غیرمستقیم و مبتنی بر ارتباط است. در ادامه، راهکارهای کلیدی ارائه می‌شود:
۱. اصل اساسی: رابطه به جای دستور:
این نسل‌ها به شدت رابطه‌محور هستند. آنها زمانی که احساس دوستی، احترام و درک شدن کنند، ارزش‌های شما را می‌پذیرند.(تعامل مبتنی بر اعتمادمتقابل).
· گفت‌وگوی صمیمانه: به جای سخنرانی، با آنها گفت‌وگو کنید. سوالات باز بپرسید و به نظراتشان با دقت گوش دهید.
· همدلی: احساسات و چالش‌هایشان را در دنیای امروز درک کنید. نگویید “زمان ما اینطوری بود”، بگویید “می‌فهمم که شرایط پیچیده‌تر است”.
۲. الگو سازی جذاب و معاصر:
· معرفی الگوهای contemporary: به جای تمرکز صرف بر شخصیت‌های تاریخی، الگوهای نوجوان و جوان معاصر که متخلق به ارزش‌های دینی و انقلابی هستند را معرفی کنید (مانند سرمایه های اجتماعی،علمای دینی، ورزشکاران، دانشمندان، هنرمندان متعهد و..).
· شخصیت پردازی قوی در داستان‌ها: از طریق بازی‌های رایانه‌ای، انیمیشن‌ها و سریال‌هایی با محتوای ارزشی اما با تولید حرفه‌ای، الگوهای رفتاری را به آنها نشان دهید. تولیدات ضعیف و شعاری اثر معکوس دارد.
۳. استفاده هوشمندانه از فضای دیجیتال
· فعالیت در بن سازه های سکوی محبوب آنها: در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، تلگرام و حتی گیم‌ها (بازی‌های آنلاین مناسب ) حاضر شوید و محتوای جذاب، کوتاه و باکیفیت (اینفوگرافیک، کلیپ کوتاه، موشن گرافیک،فیلم کوتاه سبک زندگی) تولید کنید.
· تبدیل تهدید به فرصت: از علاقه آنها به تکنولوژی استفاده کنید. مثلاً مسابقات تولید محتوای دیجیتال با موضوعات دینی و انقلابی برگزار کنید.
۴. تربیت غیرمستقیم و مبتنی بر تجربه
· ایجاد تجربیات معنوی: شرکت در اردوهای جهادی، بازدید از مناطق محروم، مشارکت در کارهای خیریه به صورت گروهی و داوطلبانه، احساس مسئولیت اجتماعی و معنویت را در آنها زنده می‌کند.
· فعالیت‌های گروهی و ماجراجویانه: برنامه‌هایی مانند کوهنوردی، شب‌های رصد ستارگان با محوریت تفکر در آیات آفرینش، بسیار مؤثرتر از کلاس‌های خشک است.
۵. تقویت روحیه پرسشگری و عقلانیت
نسل جدید به دنبال “چرایی” است. هرگز از سوالات چالشی آنها نترسید.
· تقویت بینش به جای صرف انتقال معلومات: برای آنها توضیح دهید که چرا نماز می‌خوانیم؟ فلسفه حجاب چیست؟ چرا باید از کشورمان دفاع کنیم؟ پاسخ‌ها باید منطقی، مستدل و متناسب با سطح درکشان باشد.
· آموزش مهارت تحلیل رسانه‌ای: به آنها بیاموزید چگونه شبهات و اخبار ضد ارزشی در فضای مجازی را تحلیل و نقد کنند. این کار آنها را به یک عنصر فعال و آگاه تبدیل می‌کند، نه یک مصرف‌کننده منفعل.
۶. ایجاد جامعه کوچک همسالان ارزش‌محور.
· تشکیل گروه‌های همسن و سال: محیطی فراهم کنید تا در بین دوستان همفکر خودشان باشند. فعالیت در پایگاه‌های مقاومت، هیئت های نوجوانان و جوانان که با روش‌های مدرن مدیریت می‌شوند، بسیار مؤثر است.باید هیآت دینی را منطبق بانیاز این نسل برنامه ریزی کرد.
· مسئولیت پذیری: به آنها در همین گروه‌ها مسئولیت واقعی بدهید. وقتی خودشان سازماندهی یک مراسم یا یک پروژه خیریه
را به عهده بگیرند، احساس تعلق و مالکیت نسبت به ارزش‌ها پیدا می‌کنند.
۷. صبر و بردباری و پرهیز از قضاوت:
· نگاهی بلندمدت داشته باشید: درونی شدن ارزش‌ها یک شبه رخ نمی‌دهد. ممکن است در دوره نوجوانی یک فاصله موقتی از برخی ارزش‌ها ایجاد شود، اما اگر رابطه عاطفی حفظ شود، آنها در نهایت به ریشه‌های خود بازمی‌گردند.رابطه ذهن هدفمند تجسم خلاق با ناخودآگاه ذهن.
· از برچسب‌زنی بپرهیزید: به جای برچسب “بی‌غیرت” یا “غربزده”، با رفتارشان مخالفت کنید، نه با شخصیت شان.
جمع‌بندی نهایی:
کلید موفقیت در تربیت نسل زد و آلفا، “دوستی دیجیتالیِ خردمندانه” است. شما باید برای آنها یک مربیِ همراه، به‌روز و قابل اعتماد باشید، نه یک ناظر دستور دهنده. اگر بتوانید ارزش‌های دینی و انقلابی را در قالب زندگی کردن جذاب، معنادار و مسئولانه به آنها ارائه دهید، این ارزش‌ها در جان و روان آنها نهادینه خواهد شد.
