نامه ای به وزیر محترم آموزش و پرورش جهت عملیاتی واجرایی نمودن عوامل سهیم وموثر،خانواده،نهادهای مردمی و مدرسه تراز جمهوری اسلامی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش

«باسمه تعالی»

«نامه ای به وزیر محترم آموزش و پرورش جهت عملیاتی واجرایی نمودن عوامل سهیم وموثر،خانواده،نهادهای مردمی و مدرسه تراز جمهوری اسلامی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش»

نویسنده وتبیین:محمد بنائیان سفید:

دانش آموخته دکترای تخصصی برنامه ریزی درسی.

نویسنده از سالهای۱۳۷۴به طور مستمر به مسئولان ذیربط تقاضای تشکیل سامانه ای جامع برای استفاده از ظرفیت های تخصصی،مهارتی،تجارب،وجایگاه اجتماعی ومنابع مادی و معنوی والدین وخیرین با پرسشنامه و مصاحبه از رغبت های مشارکت در زمان،مکان، روزها و ساعات مشخص داشته که این داده ها را در سامانه الکترونیکی ،به صورت طبقه بندی حوزه مشارکتی تدوین وهرسال از والدین ورودی های جدید این اطلاعات با کدهای،تخصصی،مهارتی وتجارب به صورت جدول تشکیل که یک منبع اطلاعاتی وگنجنه ارزشمندی برای مشارکت و رشد و تعالی کمی و کیفی مدارس خواهد بود.که این مهم آنطور که فرآیند مدار باشد محقق نشده است.چون آموزش پرورش دوازده سال با والدین ارتباط داشته و امکان زیاد دارد که این مشارکت و همکاری به سالیان طولانی تری استمرار یابد واین مهم در تجربه زیسته فرزندان در آینده استمرار یابد.

راهکارهای مشارکت و استفاده از ظرفیت های والدین دانش آموزان در مسائل مختلف تخصصی،مهارتی،تجا رب،فناوری واطلاعات و…را جهت ارتقای رشد و اعتلای مدارس کشور توضیح می دهیم.

 بهره‌گیری از ظرفیت والدین، گنجی نهفته برای اعتلای مدارس است. در ادامه راهکارهای عملی و کاربردی در حوزه‌های مختلف ارائه می‌شود:

الف) ایجاد ساختار و بستر مشارکت (پیش‌نیاز اساسی):

1. تشکیل “شورای مشورتی والدین”: ایجاد شورایی متشکل از والدین دارای تخصص‌های متنوع (مهندسی، پزشکی، هنری، فناوری اطلاعات، روانشناسی و…) برای مشارکت در تصمیم‌گیری‌های کلان مدرسه.

2. تدوین “بانک اطلاعات تخصصی و مهارتی والدین”: از طریق فرم‌های آنلاین یا کاغذی، علایق، مهارت‌ها و تخصص‌های والدین ثبت شود تا در مواقع نیاز از آن‌ها دعوت به عمل آید.

3. اجرای “تفاهم‌نامه همکاری داوطلبانه”: انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان مدرسه و والدین داوطلب که حدود و ثغور همکاری، زمان‌بندی و انتظارات دو طرف به طور شفاف در آن قید شده باشد.

ب) راهکارهای مشارکت در حوزه‌های مختلف

۱. حوزه تخصصی (بر اساس تحصیلات و شغل والدین):

· کارگاه‌های تخصصی:

  · دعوت از والدین پزشک و روانشناس برای برگزاری کارگاه‌های “سلامت نوجوان”، “بهداشت بلوغ” و “مراقبت در فضای مجازی”.

  · دعوت از والدین وکیل برای ارائه آموزش‌های حقوقی پایه به دانش‌آموزان و اولیاء.

  · دعوت از والدین مهندس برای راهنمایی پروژه‌های علمی دانش‌آموزان (مثل ساخت ربات، پروژه‌های نرم‌افزاری).

· مشاوره تخصصی به مدرسه:

  · استفاده از نظرات والدین متخصص در حوزه‌های مالی، اداری و حقوقی، برای بهبود مدیریت داخلی مدرسه.

  · بهره‌گیری از نظرات والدین معمار و شهرساز برای زیباسازی، ایمن‌سازی و بهینه‌سازی فضای فیزیکی مدرسه.

۲. حوزه مهارتی (بر اساس هنرها و حرفه‌های والدین):

· کلاس‌های مهارت‌آموزی فوق‌العاده:

  · برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت خیاطی، نجاری، سفال‌گری، آشپزی، تعمیرات ساده توسط والدین دارای این مهارت‌ها.

  · آموزش مهارت‌های زندگی مانند مدیریت زمان، حل مسئله و فنون مذاکره توسط والدین مجرب،وروشهای ارتباطی در 

چهار عرصه ارتباطی با

خود،خالق،خلق،وخلقت(طبیعت و محیط زیست)؛ایجاد “غرفه‌های مهارت” در جشنواره‌ها: اختصاص غرفه‌هایی در جشنواره‌های مدرسه به والدین برای نمایش و آموزش مهارت‌های سنتی و محلی به دانش‌آموزان.

۳. حوزه تجارب (بر اساس سن، سابقه زندگی و شغلی):

· برنامه “یک خاطره، یک تجربه”:

  · دعوت از والدین پیشکسوت (بازنشستگان) برای نقل خاطرات و تجربیات ارزشمند زندگی و شغلی که می‌تواند برای نسل جوان آموزنده باشد.

· طرح “الگوی نقش” (Mentor):

  · تطبیق دانش‌آموزان با علایق خاص با والدینی که در آن زمینه تجربه موفق دارند (مثلاً یک دانش‌آموز علاقه‌مند به روزنامه‌نگاری با یک والد روزنامه‌نگار).

· بازدیدهای میدانی: استفاده از ارتباطات و موقعیت‌های شغلی والدین برای فراهم کردن بازدیدهای آموزشی از ادارات، کارخانه‌ها، بیمارستان‌ها و…

۴. حوزه فناوری و اطلاعات:

· کمیته فناوری مدرسه: تشکیل کمیته‌ای متشکل از والدین متخصص IT برای مشاوره در زمینه:

  · راه‌اندازی و به‌روزرسانی سایت و شبکه‌های اجتماعی مدرسه.

  · تأمین امنیت سایبری و آموزش مقابله با تهدیدات فضای مجازی به دانش‌آموزان و کارکنان.

  · انتخاب و پیاده‌سازی نرم‌افزارهای مدیریت آموزشی.

· کارگاه‌های سواد دیجیتال برای والدین: توسط والدین متخصص برای سایر اولیاء برگزار شود تا شکاف دیجیتالی بین نسل‌ها کاهش یابد.

· مسابقات برنامه‌نویسی و رباتیک: استفاده از والدین متخصص به عنوان داور، مربی یا حامی این مسابقات.

ج) راهکارهای کلی و یکپارچه:

· پروژه‌های مشارکتی مدرسه-خانواده: مانند “طرح بهبود فضای سبز مدرسه” با همکاری والدین باغبان، “جشنواره غذاهای محلی” با همکاری والدین و “طرح تعمیرات جزئی” با کمک والدین دارای مهارت‌های فنی.

· سیستم تقدیر و تشکر: تقدیر رسمی و عمومی از والدین مشارکت‌کننده در مراسم مدرسه، درج نام و عکس آنان در تابلو اعلانات و نشریه مدرسه. این کار انگیزه سایرین را نیز افزایش می‌دهد.

· استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال: ایجاد یک گروه یا کانال اختصاصی برای والدین داوطلب جهت اطلاع‌رسانی سریع و هماهنگی بهتر.

نکات کلیدی برای موفقیت:

· انعطاف‌پذیری: به والدین گزینه‌های مختلفی برای مشارکت (حضوری، مجازی، کوتاه‌مدت، بلندمدت) پیشنهاد شود.

· شفافیت: اهداف و انتظارات مدرسه از مشارکت والدین به وضوح بیان شود.

· اعتمادسازی: به تخصص و تجربه والدین احترام گذاشته و در حوزه‌های مربوطه به آن‌ها اعتماد شود.

· برنامه‌ریزی مدون: مشارکت والدین نباید مقطعی و احساساتی باشد، بلکه باید در برنامه سالانه مدرسه گنجانده شود.

با اجرای این راهکارها، مدرسه از یک بنای آموزشی صرف، به یک “اکو سبستم یادگیرنده” (Learning Ecosystem) پویا تبدیل می‌شود که در آن دانش‌آموزان، اولیاء و کارکنان، همگی در کنار هم رشد کرده و مدرسه به کانون واقعی تعلیم و تربیت در جامعه مبدل می‌گردد.رجاء واثق دارم دلسوزان نظام تعلیم و تربیت درخواست فوق را عملیاتی واجرایی. نمایند.

نویسنده وتبیین:دکتر محمد بنائیان سفید.