رابطه بین فلسفه اسلامی باحیات طیبه و راهکارهای عملیاتی واجرایی این دو مولفه در سند تحول بنیادین آموزش وپرورش را بررسی می کنیم

«رابطه بین فلسفه اسلامی باحیات طیبه و راهکارهای عملیاتی واجرایی این دو مولفه در سند تحول بنیادین آموزش وپرورش را بررسی می کنیم

تحقیق وتبیین:دکتر محمد بنائیان سفید:

این موضوع دو بخش اصلی دارد:

۱. رابطه فلسفه اسلامی با حیات طیبه

۲. راهکارهای عملیاتی و اجرایی این دو مولفه در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش.

در ادامه به صورت خلاصه و ساختاریافته به این دو بخش می‌پردازیم.

۱. رابطه فلسفه اسلامی با حیات طیبه:

حیات طیبه مفهومی قرآنی است (آیه ۹۷ سوره نحل) که به زندگی پاکیزه، معنوی و همراه با آرامش و رضایت الهی اشاره دارد. این زندگی در پرتو ایمان و عمل صالح محقق می‌شود.

فلسفه اسلامی با تکیه بر عقل و برهان، مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی ، انسان‌شناسی و دین شناسی را تبیین می‌کند و می‌تواند مبنای نظری «حیات طیبه» را ارائه دهد.

· از نگاه فلسفه اسلامی، انسان موجودی است دارای فطرت الهی، عقل و اراده.

· هدف زندگی، قرب به خداوند و تحقق کمال انسانی است.

· سعادت حقیقی در گرو شناخت حقایق عالم و عمل بر اساس آنهاست.

رابطه این دو:

فلسفه اسلامی پشتوانه تبیین عقلانی اهداف، اصول و مراحل حیات طیبه است.

مثلاً:

· نظریه «اصالت وجود» و تشکیک در وجود (ملاصدرا) نشان می‌دهد مراتب کمال وجودی برای انسان قابل دستیابی است.

· نظریه «معاد جسمانی» و حرکت جوهری، پشتوانه فلسفی برای اهمیت تحول درونی و اخروی بودن نتایج اعمال است.

به بیان دیگر، فلسفه اسلامی چرایی و چگونگی حرکت به سمت حیات طیبه را با ادله عقلی روشن می کند.

۲. راهکارهای عملیاتی و اجرایی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

سند تحول بنیادین، «حیات طیبه» را به‌عنوان هدف کلان وغایی تربیت در نظام آموزشی ایران معرفی کرده است.

راهکارهای اجرایی برای تحقق این هدف در محورهای زیر قابل طرح است:

الف) محتوای آموزشی و درسی:

· بازنگری کتب درسی بر اساس مبانی فلسفه اسلامی (مثلاً در کتاب های تعلیمات دینی، ادبیات، علوم انسانی)

· تلفیق عقلانیت و معنویت در برنامه درسی؛ مانند آموزش تفکر فلسفی به زبان ساده از دوره ابتدایی.

· ارائه الگوهای عملی از زندگی دانشمندان مسلمان (مانند ابن سینا، ملاصدرا) که هم فیلسوف و هم عامل به ارزشهای اسلامی بودند.

ب) روشهای تربیتی

· پرورش قدرت نقد و تفکر (نه فقط حافظه محوری) بر اساس اصول منطق و فلسفه اسلامی.

· استفاده از روش «مربیگری» و «الگو سازی» برای نشان دادن مصادیق عملی حیات طیبه.

· تقویت «خودشناسی» به عنوان مقدمه خداشناسی (بر اساس حدیث «مَن عَرَفَ نَفسَهُ…»).

ج) تربیت معلم

· آموزش فلسفه اسلامی و مبانی حیات طیبه به معلمان در دوره‌های توانمندسازی.

· ایجاد نگاه تحولی در معلمان نسبت به نقش خود به عنوان «مربی حیات طیبه».

د) فضا و محیط آموزشی:

· طراحی فضای مدرسه به گونه ای که نمادهای معنوی و عقلانی (مانند کتابخانه با منابع فلسفی ـ اسلامی مناسب سن، تابلوهای حکمت آمیز) در آن وجود داشته باشد.

· ایجاد «کانونهای تفکر» و گفت وگوی فلسفی در مدارس(فلسفه را با زبان ساده).

ه) فعالیتهای مکمل و غیردرسی

· برگزاری اردوهای علمی ـ معنوی برای درک عمیق‌تر رابطه طبیعت، خالق و حیات طیبه.

· تشویق به پژوهشهای دانش‌آموزی در زمینه اندیشه‌های فلسفی ـ اسلامی ساده شده.

و) ارزیابی:

· تغییر نظام سنجش از حافظه محوری به سنجش «بینش»، «نگرش» و «عمل» دانش‌آموز نسبت به ارزشهای حیات طیبه.

جمعبندی

فلسفه اسلامی پشتوانه نظری حیات طیبه را فراهم می کند و سند تحول بنیادین با تبدیل این مبانی به برنامه درسی، روش تدریس، تربیت معلم و فضای آموزشی، درصدد عملیاتی کردن آن است.

برای اجرای موفق، باید همه اجزای نظام آموزشی همسو شوند و از صوری بودن اجتناب گردد.

وآخر دعوانا آن الحمدلله رب العالمین