به مناسبت دهه اول شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها

«باسمه تعالی»

«به مناسبت دهه اول شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها»

بررسی«ویژگیهای شخصیتی،اجتماعی،معنوی،علمی ودفاع از ولایت،تربیت فرزند،شوهرداری،هویت سیاسی والگو بودن زنان ومردان در همه زمان ها ومکانها، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها ،بویژه از نگاه قرآن،پیامبر مکرم(ص)وحضرت علی (ع)به تفکیک مولفه‌ها توضیح می دهیم.

تحقق وتبیین:دکتر محمد بنائیان سفید:

بررسی این مهم بسیار عمیق و جامع است.حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) به عنوان “سرور زنان جهانیان” و الگوی بی‌بدیل برای همه انسان‌ها در تمام اعصار، تجسم عینی تمام ارزش‌های اسلامی است. در ادامه، ویژگی‌های معظم لها را به تفکیک مولفه‌های مطروحه از نگاه قرآن، پیامبر(ص) و امام علی(ع) توضیح می‌دهیم.

۱. ویژگی‌های شخصیتی (فردی)

· از نگاه قرآن: ایشان مصداق اتمِّ «إِنَّ اللَّهَ یُرِیدُ أَنْ یُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» (سوره احزاب، آیه ۳۳) هستند که نشان از طهارت باطنی و عصمت در شخصیت ایشان دارد.

· از نگاه پیامبر اکرم(ص):

  · بخشش از جنس کرامت: پیامبر(ص) درباره ایشان فرمودند: «فَاطِمَةُ بَضْعَةٌ مِنِّی فَمَنْ أَغْضَبَهَا فَقَدْ أَغْضَبَنِی» (فاطمه پاره تن من است، هر کس او را به خشم آورد، مرا به خشم آورده است). این حدیث، جایگاه رفیع و شخصیت منحصربه‌فرد آن حضرت را نشان می‌دهد.

  · سرور زنان جهان: پیامبر(ص) فرمودند: «فَاطِمَةُ سَیِّدَةُ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ» (فاطمه سرور زنان جهانیان است).

· از نگاه امام علی(ع): در خطبه‌های امام علی(ع) و نیز در نامه‌ای که به امام حسن(ع) پس از شهادت حضرت زهرا(س) نوشتند، از ایشان به عنوان فردی صابر، قانع، باکرامت و یار وفادار یاد کرده‌اند که در سخت‌ترین شرایط، استواری و ایمان خود را حفظ کرد.

۲. ویژگی‌های اجتماعی:

· از نگاه قرآن: رفتار ایشان با مردم، نمونه عینی «قَوْلًا کَرِیمًا» (سوره اسراء، آیه ۲۳) و «مَعْرُوفًا» (سوره نساء، آیه ۵) بود.

· از نگاه پیامبر اکرم(ص): ایشان همواره بر تواضع و احترام فاطمه(س) به دیگران، به ویژه یتیمان و مستمندان تأکید داشتند.

· از نگاه امام علی(ع): امام در وصف ایشان می‌فرمایند: «کانَتْ وَ اللَّهِ قَاعِدَةً مِنْ قَوَاعِدِ الدِّینِ…» (به خدا سوگند، او [فاطمه] ستونی از ستون‌های دین بود…). این نشان‌دهنده نقش محوری و فعال ایشان در جامعه اسلامی است. ایثار و گذشت ایشان در ماجرای بخشیدن لباس عروس به نیازمند (حادثه ذوالحجله) نمونه بارز تعامل اجتماعی نیکوست.

۳. ویژگی‌های معنوی

· از نگاه قرآن: سوره «هل أتی» (سوره دهر) که درباره ایثار و انفاق نازل شده، به اتفاق بسیاری از مفسران، در شأن حضرت فاطمه(س)، امام علی(ع) و فرزندانشان نازل شده است. ایشان به «انسیة الحُجُب» (دوشیزه‌ای که در پس حجاب‌ها است) معروف بودند که نشان از عبادت و خلوت با خدا دارد.

· از نگاه پیامبر اکرم(ص): پیامبر(ص) می‌فرمودند که فاطمه(س) را «حوراء انسیه» می‌بینم؛ یعنی موجودی بهشتی در قالب انسانی.

· از نگاه امام علی(ع): امام علی(ع) درباره عبادت فاطمه(س) فرمودند: «وَ لَقَدْ کَانَتْ تُصَلِّی حَتَّی تَرِمَّ قَدَمَاهَا» (آنچنان به نماز می‌ایستاد که پاهایش ورم می‌کرد). همچنین، مهارت ایشان در «دعا» و مناجات، از ابعاد برجسته معنوی ایشان بود.والگوی فریضه حجاب فاطمی وزینبی.

۴. ویژگی‌های علمی حضرت زهرا سلام الله علیها:

· از نگاه قرآن: ایشان مفسر و عالم به قرآن بودند. خطبه‌های ایشان (مانند خطبه فدکیه) سرشار از آیات قرآن و معارف عمیق توحیدی است.

· از نگاه پیامبر اکرم(ص): پیامبر(ص) اسرار و علوم بسیاری را به فاطمه(س) آموختند که حاصل آن، کتابی به نام «مُصْحَفُ فَاطِمَةَ(س)» شد. این کتاب، نشان‌دهنده مقام علمی والای ایشان است.

· از نگاه امام علی(ع): امام علی(ع) بر علم و دانش بی‌نظیر فاطمه(س) صحه می‌گذاشتند و در مسائل علمی و دینی با ایشان مشورت می‌کردند. خطبه فدکیه خود یک اثر علمی و استدلالی قوی در زمینه امامت و ولایت است.

۵. دفاع از ولایت:

· از نگاه قرآن: موضع گیری‌های ایشان در دفاع از حق امام علی(ع)، تجلی عملی آیه «وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ» (سوره آل عمران، آیه ۱۰۴) بود.

· از نگاه پیامبر اکرم(ص): دفاع ایشان از ولایت، در واقع دفاع از وصیت و جانشینی تعیین‌شده توسط پیامبر(ص) در غدیر خم بود.جهاد تبیین ولایت وفدائی دراین عقیده

· از نگاه امام علی(ع): امام علی(ع) در طول زندگی خود، همواره از فداکاری‌های فاطمه(س) در راه دفاع از حق ولایت تقدیر می‌کرد. خطبه آتشین فدکیه در مسجد النبی و حضور در درب خانه‌های انصار برای یاری طلبی، نمونه‌های اعلای دفاع ایشان از ولایت است.

۶. تربیت فرزند:

· از نگاه قرآن: فرزندان ایشان، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، حضرت زینب(س) و ام کلثوم(س)، اسوه‌های تقوا و شجاعت هستند که این خود گواه بر تربیت قرآنی و بی‌نظیر ایشان است. آنان مصداق «قُرَّةَ أَعْیُنٍ» (مایه روشنی چشم) (سوره فرقان، آیه ۷۴) بودند.

· از نگاه پیامبر اکرم(ص): پیامبر(ص) محبت خاصی به فرزندان فاطمه(س) داشتند و آنان را «ریحانتی» (گل‌های خوشبوی) خود می‌خواندند.

· از نگاه امام علی(ع): امام علی(ع) در تربیت فرزندان، همواره با فاطمه(س) همکاری می‌کرد و محیط خانه را محیطی پر از مهر و عبادت و دانش قرار داده بودند.

۷. شوهرداری:

· از نگاه قرآن: ایشان نمونه کامل «الصَّالِحَاتِ» (زنان صالح) (سوره نساء، آیه ۳۴) بودند.

· از نگاه پیامبر اکرم(ص): پیامبر(ص) به ایشان فرمودند: «یا فاطِمَةُ، مَا لِلْمَرْأَةِ خَیْرٌ مِنْ زَوْجٍ وَ أَنْتَ زَوْجُکِ أَفْضَلُ النَّاسِ» (ای فاطمه، برای زن هیچ خیری بهتر از شوهر نیست و شوهر تو برترین مردم است). این سخن، نشان‌دهنده تأکید پیامبر بر نقش سازنده ایشان در زندگی مشترک است.

· از نگاه امام علی(ع): امام علی(ع) درباره ایشان فرمودند: «فَوَ اللَّهِ مَا أَغْضَبْتُهَا وَ لَا أَکْرَهْتُهَا عَلَی أَمْرٍ حَتَّی قَبَضَهَا اللَّهُ إِلَیْهِ…» (به خدا سوگند! من هرگز او را به خشم نیاوردم و بر کاری مجبورش نکردم تا زمانی که خداوند او را به سوی خود بازخواند). این عبارت، حاکی از همدلی، تفاهم و مدیریت عاطفی بی‌نظیر حضرت زهرا(س) در خانه است.

۸. هویت سیاسی و الگو بودن:

· از نگاه قرآن: مواضع سیاسی ایشان در دفاع از حق، تجلی آیه «وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنْتُمُ الأَعْلَوْنَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ» (سوره آل عمران، آیه ۱۳۹) است.

· از نگاه پیامبر اکرم(ص): پیامبر(ص) با معرفی ایشان به عنوان «سیّدة نساء العالمین»، او را به عنوان الگویی برای همه انسان‌ها در همه زمان‌ها معرفی کردند.

· از نگاه امام علی(ع): امام علی(ع) در طول تاریخ از ایشان به عنوان بانویی مبارز و سیاستمدار که در برابر انحرافات سکوت نکرد، یاد می‌کنند. خطبه فدکیه، تنها یک اعتراض اقتصادی نبود، بلکه بیانیه‌ای سیاسی در دفاع از حق حاکمیت الهی بود. ایشان نشان دادند که یک زن مسلمان می‌تواند و باید در سرنوشت سیاسی-اجتماعی جامعه خود دخالت فعال و آگاهانه داشته باشد.

نتیجه‌گیری:

حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) الگویی جامع و جهانی هستند که در اوج عبادت و معنویت، همسر و مادری نمونه، و در عین حال، سیاستمداری شجاع و آگاه به زمان خود بودند. سیره ایشان نشان می‌دهد که هیچ‌یک از این ابعاد (شخصی، خانوادگی، اجتماعی، سیاسی) مانع دیگری نیست و یک زن مسلمان می‌تواند در تمام عرصه‌ها به کمال برسد و جامعه را تحت تأثیر قرار دهد.

برای مطالعه بیشتر، منابعی مانند خطبه فدکیه، کتاب “فاطمة الزهرا بهجة قلب المصطفی” اثر آیت‌الله کریمی جهرمی و “الزهراء(س) القدوة” اثر آیت‌الله سید محمد حسین فضل الله توصیه می‌شود.

وآخر دعوانا آن الحمدلله رب العالمین 

تحقیق وتبیین:دکتر محمد بنائیان سفید