«باسمه تعالی»
موضوع: «الگوی مدرسه تراز سند تحول بنیادین چیست؟وچگونه اجرا می شود»
نویسنده:دکتر محمد بنائیان سفید.
الگوی تراز سند، یک چارچوب برنامه ریزی است که مدیران مدارس برای هدایت فعالیتهای آموزشی و پرورشی سالانه مدرسه خود، در راستای اهداف کلان سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تدوین می‌کنند. برنامه عملیاتی، نقشه راه عملیاتی کردن این الگو در مدرسه است .
در ادامه، اجزای اصلی این الگو و مراحل تدوین برنامه عملیاتی آن را بررسی می کنیم.
الگوی مدرسه تراز سند تحول بنیادین چیست؟
این الگو با هدف ایجاد تحول بنیادین در مدارس و قرار دادن آنها در «تراز» یا سطح مطلوبی که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ترسیم شده است، طراحی شده است. هدف نهایی، تربیت دانش‌آموزان در شش «ساحت تربیتی» مختلف است تا استعدادهای آنها به صورت همه‌جانبه شکوفا شود . این الگو جایگزین برنامه‌ریزی های سلیقه ای گذشته شده و بر اساس بخشنامه های رسمی (مانند بخشنامه ۴۰۵-۱۴۰۴) اجرا می گردد .
برنامه عملیاتی چیست و چگونه تدوین می شود؟
برنامه عملیاتی، سندی است که اهداف کلی الگوی مدرسه تراز را به اقدامات مشخص، قابل اندازه گیری و زمانبندی شده تبدیل می‌کند. تدوین این برنامه معمولاً شامل پنج گام اصلی است :
1. تحلیل وضعیت مدرسه: در این مرحله، مدیر با همکاری کارکنان، وضعیت موجود مدرسه را از نظر تحصیلی، تربیتی، امکانات، نیروی انسانی و مشارکت اولیا به دقت بررسی می‌کند. ابزارهایی مانند تحلیل SWOT (شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها) در این مرحله به کار می رود البته بادر نظر گرفتن مسائل مستحدثه وپیش بینی اقتضایی.
2. تعیین نیازها و اولویتها: بر اساس تحلیل وضعیت، نیازهای واقعی و فوری مدرسه مشخص و اولویت‌بندی می شوند .
3. تدوین اهداف واقعی و قابل اجرا: برای هر نیاز، اهداف مشخص و قابل دستیابی تعریف میشود. مثلاً «افزایش ۲۰ درصدی مشارکت دانش‌آموزان در فعالیتهای فوق برنامه» .
4. تکمیل جدول عملیاتی: در این قلب وگرانیگاه برنامه، برای هر هدف، فعالیتهای لازم، مسئول اجرا، زمانبندی دقیق (تقویم اجرایی) و اعتبار مورد نیاز مشخص می شود .
5. تنظیم چارچوب ارزیابی: روشهای نظارت و ارزیابی پیشرفت برنامه تعیین می گردد تا امکان اصلاح و بهبود مستمر فراهم شود .
محتوای برنامه عملیاتی
برنامه‌های عملیاتی نمونه معمولاً شامل فصول و بخشهای زیر هستند که به صورت فایلهای Word قابل ویرایش ارائه می شوند :
· مشخصات و شناسنامه آموزشگاه
· تحلیل نیروی انسانی (مدیر، معلمان، کارکنان)
· آمار دانش آموزان و اولیا
· تقویم اجرایی دقیق برای کلیه فعالیتها و جلسات (مانند شورای معلمان و انجمن اولیا و مربیان، شورای دانش آموزی،انتخابات دانش آموزان،اداره کلاس بوسیله دانش آموزو…)
· جدولهای برنامه عملیاتی برای هر یک از شش ساحت تربیتی
· ضمائم مانند میثاق نامه ها ،اهداف کلان و راهبردها.
نقش مدیر مدرسه
نقش مدیر به عنوان عامل محرک و راهبر این تحول، بسیار کلیدی است. مدیر مدرسه مسئول هدایت فرآیند تدوین، اجرا و نظارت بر برنامه است و باید بتواند با ایجاد انگیزه در معلمان و جلب مشارکت اولیا، زمینه ساز تحقق اهداف شود .
وآخر دعوانا آن الحمدلله رب العالمین.
محمد بنائیان سفید.
